Yapay Zekâ Destekli Dijital Aidiyet: Kimlik, Güven ve Algoritmik Duygusallık Üzerine Bir İnceleme
Özet Görüntüleme: 14
/ 
PDF İndirme: 3
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17903236Anahtar Kelimeler:
Dijital Aidiyet, Yapay Zekâ, Algoritmik Duygusallık, Kimliksizleşme, Ebeveynin Güvenli İnternet Sağlama Yeterliliği, İletişim EtiğiÖzet
Bu çalışma, yapay zekâ destekli dijital iletişim ortamlarında aidiyet, kimlik ve güven dinamiklerinin dönüşümünü incelemektedir. Dijital çağda bireylerin sosyal medyada, çevrim içi topluluklarda ve algoritmik etkileşim ağlarında inşa ettiği kimlikler, artık yalnızca temsil biçimleri değil, aynı zamanda duygusal birer algoritma çıktısı hâline gelmiştir. Bu makalede, “algoritmik duygusallık” kavramı çerçevesinde, bireyin dijital aidiyet hissinin yapay zekâ tarafından nasıl yönlendirildiği ve yeniden tanımlandığı tartışılmaktadır.
Çalışma, Shoshana Zuboff’un gözetim kapitalizmi yaklaşımından, Vamık Volkan’ın kimlik teorilerinden ve Sherry Turkle’ın dijital benlik kavramından beslenmektedir. Nitel veri analizi yöntemiyle dijital topluluklarda aidiyet dili, etkileşim biçimleri ve yapay zekâ algoritmalarının duygusal manipülasyon gücü analiz edilmiştir. Bulgular, kullanıcıların “dijital aidiyet” duygusunu artık insan-insan etkileşiminden çok insan–yapay zekâ ilişkileri üzerinden kurduklarını göstermektedir.
Sonuç olarak, çalışma dijital çağda aidiyetin artık teknolojik bir duygu hâline geldiğini, güvenin algoritmik tahminlerle, kimliğin ise veri akışlarıyla şekillendiğini ileri sürmektedir. Bu dönüşüm, iletişim biliminde yeni bir “etik duygusallık çağı”nı işaret etmektedir.
Referanslar
Ananny, M., & Crawford, K. (2018). Seeing without knowing: Limitations of the transparency ideal and its application to algorithmic accountability. New Media & Society, 20(3), 973–989.
Bauman, Z. (2013). Liquid Modernity. Cambridge: Polity Press.
Bourdieu, P. (1986). The forms of capital. In J. Richardson (Ed.), Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education (pp. 241–258). New York: Greenwood.
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77–101.
Creswell, J. W. (2013). Qualitative Inquiry and Research Design: Choosing Among Five Approaches. Thousand Oaks, CA: Sage.
Eslami, M., Rickman, A., Vaccaro, K., Aleyasen, A., Vu, T., Karahalios, K., … Sandvig, C. (2015). “I always assumed that I wasn’t really that close to [her]”: Reasoning about invisible algorithms in news feeds. Proceedings of the 33rd Annual ACM Conference on Human Factors in Computing Systems, 153–162.
Goffman, E. (1959). The Presentation of Self in Everyday Life. New York: Anchor Books.
Gunkel, D. J. (2018). Robot Rights. Cambridge, MA: MIT Press.
Hine, C. (2015). Ethnography for the Internet: Embedded, Embodied and Everyday. London: Bloomsbury.
Meshi, D., Tamir, D. I., & Heekeren, H. R. (2015). The emerging neuroscience of social media. Trends in Cognitive Sciences, 19(12), 771–782.
Pariser, E. (2011). The Filter Bubble: What the Internet Is Hiding from You. New York: Penguin Press.
Turkle, S. (2011). Alone Together: Why We Expect More from Technology and Less from Each Other. New York: Basic Books.
Volkan, V. D. (2017). Large-Group Psychology: Racism, Societal Divisions, Narcissistic Leaders and Who We Are Now.Phoenix Publishing House.
Zuboff, S. (2019). The Age of Surveillance Capitalism. London: Profile Books.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 PEARSON JOURNAL
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
