Grafik Tasarımda İdeolojinin Biçime Dönüşümü ve El lissitzky Analizi
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17917289Anahtar Kelimeler:
El Lissitzky, Grafik Tasarım, Görsel İçerik Analizi, Görsel Retorik, İdeolojik Tasarım, Propaganda AfişiÖzet
Grafik tasarım, yalnızca görsel düzenleme pratiği değil, aynı zamanda düşünsel ve ideolojik yapıların biçimsel stratejiler yoluyla aktarılabildiği etkili bir iletişim aracıdır. Bu araştırma, El Lissitzky’nin 1919 tarihli “Beyazları Kırmızı Kama ile Vurun” adlı afişini grafik tasarım bağlamında biçimsel ve kavramsal düzeyde incelemeyi amaçlamaktadır. Nitel araştırma yöntemi temel alınmış, analiz süreci görsel içerik analizi ve görsel retorik incelemesi olmak üzere iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Görsel içerik analizinde kompozisyon, geometri, renk dağılımı, yönlenme ve negatif alan kullanımı değerlendirilmiş; görsel retorik analizinde ise biçimsel öğelerin ideolojik mesajla ilişkisi, simge ve metaforlar üzerinden anlam üretimi yorumlanmıştır. Bulgular, afişin yalnızca propaganda amaçlı bir tasarım değil, modern grafik tasarım tarihinde düşüncenin biçime dönüştüğü erken bir örnek olduğunu göstermiştir. Sınırlı yüzey kaplamasına rağmen kırmızı kama güçlü etki yaratırken, beyaz alan pasif ideolojik yapı olarak temsil edilmiştir. Araştırma, biçimin yalnızca görsel temsil değil, aynı zamanda ideolojik ve retorik bir aktarıcı olabileceğini ortaya koymaktadır.
Referanslar
Arnheim, R. (1974). Visual Thinking. University of California Press.
Bois, Y.A. (1993). Painting as model. MIT Press.
Creswell, J. W. (2013). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (3rd ed.). SAGE Publications.
Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (2018). The SAGE handbook of qualitative research (5th ed.). SAGE Publications.
Duyar, S. (2025). Konstrüktivist mantığın sinemadaki etkileri: Kuleshov deneyi üzerine bir inceleme. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 18(50), 1086–1108. https://doi.org/10.12981/mahder.1565733
Ekiz, D. (2021). Nitel araştırma yöntemleri: Kuram ve uygulama. Pegem Akademi.
Erjavec, A. (2019). The politics of futurism. In G. Berghaus (Ed.), Handbook of international futurism (pp. 28–47). De Gruyter.
Foss, S. K. (2004). Theory of visual rhetoric. In K. Smith, S. Moriarty, G. Barbatsis, & K. Kenney (Eds.), Handbook of visual communication: Theory, methods, and media (pp. 305–319). Lawrence Erlbaum Associates.
George, R. (1995). Constructivism origins and evolution. Paperback.
Gough, M. (2005). The artist as producer: Russian Constructivism in revolution. University of California Press.
Krippendorff, K. (2018). Content analysis: An introduction to its methodology (4th ed.). SAGE Publications.
Lissitzky, E. (1919). Klinom krasnym bej belykh [Beyazları Kırmızı Kama ile Vurun] [Litografi]. Russian State Library.
https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=58514332
Lissitzky, E. (1924). Element und Erfindung. ABC Beiträge zum Bauen, 1.
Lodder, C. (1983). Russian Constructivism. Yale University Press.
Meggs, P. B. (2006). Meggs' history of graphic design (4th ed.). John Wiley & Sons.
Narman, M. C., & Coşar, M. Y. (2024). Çağdaş seramikte konstrüktivist yaklaşımlar. Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences (JOSHAS), 10(5), 689–701.
Petric, V. (2000). Sinemada konstrüktivizm. Öteki Yayınevi.
Taylor, B. (2017). Art and architecture in the U.S.S.R.: 1917–1932. Yale University Press.
Yin, R. K. (2018). Case study research and applications: Design and methods (6th ed.). SAGE Publications.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 PEARSON JOURNAL

Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.