GENETİK PORTRENİN KEVİN CLARKE’NİN ESERLERİ ÜZERİNDEN İNCELENMESİ

Özet

Portre, resim sanatındaki en eski türlerden biridir. Çağlar boyunca portre, tarihi bir anı tanımlamada oldukça etkili olmuştur. Portresi yapılan kişinin hedeflenen kitle tarafından tanınır olması da portrenin en önemli özelliklerindendir. 16.yy ve 20.yy arası portresi yapılan kişilerin belirgin özellikleri benzetme ya da yaklaştırma yoluyla sağlanmaya çalışılmıştır. Benzerliğin yanı sıra kişinin psikolojik ya da ruhsal durumunu donuk bir an betimlemesinden uzaklaştırarak sunan örneklere de rastlamaktayız. Bu bazen, Diego Velazquez’in resmettiği Papa X. İnnocent gibi tarihte önemli yer edinmiş bir kişi olabilirken, bazen de sanatçının kendine döndüğü psikolojik bir yansıma ile de karşılaşabilmekteyiz. Rembrandt ve Van Gogh’un otoportrelerinde olduğu gibi. Bu portrelerde, portresi yapılan kişiyi hiç görmemiş ya da göremeyecek olsak bile sanatçının marifeti bizde hayranlık uyandırır. Karşımızda duran ete kemiğe bürünmüş kısmen kanlı canlı bir yüz, neredeyse temsilden beklediğimiz her şeyi karşılar. Oysa genetik portrede, alışıldık bir duruşta poz veren, kanlı canlı bir yüz ile karşılaşmamaktayız. Bu türden portreler, izleyici için tanınabilir hiçbir unsuru içermez. Kimlik, dış görünüşten sıyrılarak, öze indirgenmiştir. Kişiler, resimlere verilen isimler yoluyla tanımlanabilir. Bilim ve sanatın işbirliğinde, yeni bir tür haline gelen genetik portrenin en önemli sanatçılarından biri de Kevin Clarke’tır. Clarke portreyi, gen dizileri A (Adenin), C (Sitozin), G (Guanin), T (Timin) harfleriyle göstermiştir. Kişinin genel görüntüsünü ortadan kaldırarak, o kişiye ait genetik kodları, kişi ile sembolik olarak ilişkilendirdiği bir görüntü üzerine bindirir. Betimsel tarama modelli bu araştırmada; genetik portre, Kevin Clarke’ın eserleri doğrultusunda ele alınmıştır.